ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΚΟΔΡΑ

Το πρώην στρατόπεδο Κόδρα διαφέρει από πλευράς ιδιοκτησιακού καθεστώτος από τα υπόλοιπα στρατόπεδα, γιατί δεν ανήκει στο Υπουργείο Εθνικής Αμύνης. Μεγάλα τμήματα του που ανήκαν σε μουσουλμάνους που έφυγαν με την ανταλλαγή πληθυσμών χαρακτηρίσθηκαν ανταλλάξιμα με αποκλειστικό προορισμό τους την αποκατάσταση Έλλήνων προσφύγων από την Μ. Ασία, σύμφωνα με την υπερεθνικής ισχύος Διεθνή Σύμβαση Ανταλλαγής μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, μετά το 1922. Άλλα τμήματα του πρώην στρατοπέδου ήταν βακουφικά, ενώ εμφανίσθηκαν και ιδιώτες είτε με οθωμανικούς τίτλους (ταπιά) ή με άλλους τίτλους, τους οποίους ορισμένοι μάλιστα απέκτησαν κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου, ενώ το στρατόπεδο ήταν εν λειτουργία !!

Πέραν του μεγάλου τμήματος του αρχικού στρατοπέδου, μεταξύ των οδών Κε-ρασούντος και Παπάγου, που μετατράπηκε σε κατοικίες αξιωματικών κατά τις δεκαετίες του ’60 και ‘70 από τον Αυτόνομο Οικοδομικό Οργανισμό Αξιω-ματικών (Α.Ο.Ο.Α), και άλλα 20,5 στρέμματα στην ανατολική πλευρά της οδού Παπάγου, μέσα στο υφιστάμενο άλσος του πρώην στρατοπέδου Κόδρα, εξακολουθούν να παραμένουν στην ιδιοκτησία του Α.Ο.Ο.Α., που επιδιώκει την οικονομική «αξιοποίηση» τους.

Από την πλευρά της πολιτείας και των τοπικών αρχών δεν υπήρξε, διαχρονικά, η απαιτούμενη από τις περιστάσεις αυστηρή επιμέλεια για τη διεξοδική διερεύνηση της νομιμότητας και την εξασφάλιση της ακρίβειας όλων αυτών των τίτλων και των σχετικών μεταβιβάσεων ιδιοκτησίας, αλλά ούτε υπήρξε σοβαρή αμφι-σβήτηση των εκάστοτε αξιών αποζημίωσης, με αποτέλεσμα σημαντικότατες επιπτώσεις στα οικονομικά του Δήμου, αλλά και την μη αναστρέψιμη υπο-βάθμιση του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος της περιοχής. Έτσι, π.χ. στην ανταλλάξιμη περιοχή του νοτιοανατολικού τμήματος του πρώην στρατο-πέδου που προορίζονταν αποκλειστικά και μόνο για την αποκατάσταση των προσφύγων του 1922, χτίσθηκε εργολαβικά η πολυκατοικία «Μεντεκίδη» στην οποία δεν εγκαταστάθηκαν ποτέ πρόσφυγες κατά παράβαση της Διεθνούς Σύμβασης Ανταλλαγής, αλλά υπάλληλοι της υπηρεσίας ανταλλαξίμων καθώς και διάφοροι εύποροι αγοραστές των προνομιακών αυτών διαμερισμάτων. Παράλληλα, δεκάδες εκατομμύρια ευρώ έχουν ήδη δαπανηθεί (πάνω από 60 εκατ.) - και ακόμη περισσότερα αναμένεται να δαπανηθούν - για αποζημίωση ιδιοκτητών ακινήτων με τίτλους συχνά  και με διαδικασίες ασαφούς περιε-χομένου που, σε μία τουλάχιστον περίπτωση, προκάλεσαν την παρέμβαση του Εισαγγελέα Διαφθοράς. Τίτλοι και διαδικασίες των οποίων την εγκυρότητα και αξιοπιστία είχε και έχει την υποχρέωση να διασφαλίσει πρωτίστως η δημοτική αρχή, με σχετική έρευνα στα οθωμανικά - εδώ και στην Άγκυρα - αλλά και στα ελληνικά αρχεία.      

Τον Ιανουάριο του 2018 παραχωρήθηκαν από το Δημόσιο 203 στρέμματα δημόσιας γης μέσα στο πρώην στρατόπεδο Κόδρα στον Δήμο Καλαμαριάς για 99 χρόνια, (ν. 4514/2018) για αξιοποίηση με χρήσεις αστικού πρασίνου υπερ-τοπικού χαρακτήρα και αναψυχής. Όπερ μεθερμηνευόμενο σημαίνει, δυνητικά, την κατασκευή μέσα στην περιοχή των 203 στρεμμάτων, ξενοδοχείων και λοιπών εγκαταστάσεων, σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, πρατηρίων υγρών καυσίμων, θεματικών πάρκων ακόμη και καζίνων, όλα εκ των οποίων απα-γορεύονται.  Σύμφωνα μάλιστα με τους όρους της παραχώρησης, αυτή μπορεί να αρθεί εάν ο Δήμος καθυστερήσει, ματαιώσει ή εκπληρώσει με τρόπο πλημμελή τον σκοπό της παραχώρησης, κατά την κρίση πάντα της οντότητας που έκανε την παραχώρηση. Για τον λόγον αυτόν ο δήμος καλείται εγγράφως κάθε χρόνο από την Ετ.Α.Δ. Α.Ε. να αναφέρει σχετικά με την πρόοδο των εργασιών που έγιναν προς πραγματοποίηση των στόχων της παραχώρησης.

Λίγο αργότερα, στις 19-6-2018, παραχωρήθηκαν εις εφαρμογήν του ν. 4389/2016, από το Δημόσιο στην Ετ.Α.Δ. Α.Ε. με την Υπουργική Απόφαση αριθ. ΥΠΟΙΚ 004586/2018, το Κυβερνείο (Παλατάκι) καθώς και άλλες σημαντικές δημόσιες εκτάσεις μέσα στο πρώην στρατόπεδο Κόδρα, όπως και αλλού στην Καλαμαριά. Επειδή όμως το Παλατάκι βρίσκεται μέσα σε αρχαιο-λογικό χώρο και, όπως και τα άλλα ακίνητα μέσα στο πρώην στρατόπεδο και αλλού που είναι εκτός συναλλαγής δεν μπορούν, σύμφωνα με τον παραπάνω νόμο, να μεταβιβασθούν στην Ετ.Α.Δ. Α.Ε., ο Δήμος Καλαμαριάς προσέβαλε την Υπουργική Απόφαση στο Συμβούλιο της Επικρατείας (Σ.τ.Ε.). Παρόμοιες προσφυγές έκαναν και άλλοι δήμοι σε όλη την χώρα, με αποτέλεσμα ο υπουργός Οικονομικών να εκδώσει τρείς διορθωτικές αποφάσεις, ανακαλώντας μεταβιβάσεις των εκτός συναλλαγής ακινήτων. Στην πρώτη από αυτές με αριθ. ΓΓΔΠ 0000548 ΕΞ, που εξέδωσε στις 21 Ιανουαρίου του 2019, αναιρεί την προηγηθείσα μεταβίβαση στην Ετ.Α.Δ. Α.Ε. του Κυβερνείου και άλλων ακινήτων, ενώ και με επόμενη απόφαση αναιρεί και άλλες τέτοιες μεταβιβάσεις στην Καλαμαριά. Παρά τις παραπάνω διορθωτικές ανακλητικές υπουργικές απο-φάσεις - τις οποίες το Σ.τ.Ε. έκρινε ανεπαρκείς - το ακυρωτικό δικαστήριο δικαί-ωσε τον Δήμο Καλαμαριάς και με την Α932/8-5-2020 απόφαση του ακύρωσε την αρχική Υπουργική Απόφαση μεταβίβασης όλων των  ακινήτων στην Ετ.Α.Δ. Α.Ε..

Παρά την (διπλή) δικαίωσή του, και ενώ βεβαιωμένα πια τα 16,5 στρέμματα του Κυβερνείου, όπως και τα υπόλοιπα εκτός συναλλαγής δημόσια ακίνη-τα εντός του πρώην στρατοπέδου, ΔΕΝ ανήκουν στην Ετ.Α.Δ. Α.Ε., αλλά σε αντίστοιχους φορείς του Ελληνικού Δημοσίου, ο Δήμος Καλαμαριάς εξα-κολουθεί όλο αυτό το διάστημα μέχρι σήμερα να συνδιαλέγεται με την Ετ.Α.Δ. Α.Ε. για το μέλλον του Κυβερνείου, σαν να ήταν η συγκεκριμένη Ανώνυμη Εταιρεία ο πραγματικός ιδιοκτήτης του, και να αποδέχεται τις αυθαίρετες, κερδοσκοπικές και εν πολλοίς παράνομες και εις βάρος του δημόσιου συμφέροντος επιλογές της, που αποτρέπουν τη δημιουργία ενός ενιαίου άλσους - πάρκου μέχρι τη θάλασσα.      

Ο επίσημος χαρακτηρισμός του άλσους εξακολουθεί να ισχύει τυπικά, αλλά δεν διαφαίνεται πουθενά η πρόθεση του δήμου και της επίσημης πολιτείας να προχωρήσει σοβαρά στην υλοποίηση του. Αντίθετα, η διαχρονική αδιαφορία και αβελτηρία όλων των δημοτικών διοικήσεων έχουν καταντήσει μεγάλο τμήμα του πρώην στρατοπέδου, χώρο ανεξέλεγκτης στάθμευσης παντός είδους οχημάτων, παρότι αυτό απαγορεύεται. Από την άλλη πλευρά, η έλλειψη δεσμευτικού και με σαφή στόχευση σχεδιασμού για τη δημιουργία ενός ενιαίου και λειτουργικού άλσους-πάρκου μέχρι τη θάλασσα, έχει αφήσει ολόκληρο το πρώην στρατόπεδο και το παραλιακό μέτωπο έρμαιο στις διαθέσεις των πάσης φύσεως εργολαβικών και άλλων συμφερόντων.