ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΤΙΡΛΙΩΤΩΝ «ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ»

Ο Σύλλογος Κατιρλιωτών «Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος» πήρε το όνομα μίας εκ των δύο εκκλησιών που υπήρχαν στο Παλαιό Κατιρλί (σημερινό Esenkoy) και η οποία χτίστηκε με την άφιξη των Κατιρλιωτών στη νέα τους πατρίδα. Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το έτος 1992 από πρόσφυγες και απόγονους προσφύγων του Κατιρλί, αγωνιζόμενους μάταια να προστατέψουν τη βεβήλωση του Ναού των γονιών τους από την Πολιτεία.

Σκοποί του Συλλόγου είναι η οργάνωση και η δημιουργία προϋποθέσεων διαφύλαξης, έρευνας και προβολής της παράδοσης του Κατιρλί Προποντίδας, των ηθών και εθίμων, η προβολή της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας του τόπου καταγωγής και η μεταλαμπάδευση αυτών στις νεότερες γενιές Κατιρλιωτών. Θεμελιώδες, επίσης, μέλημά του είναι η προστασία της περιοχής, που εδρεύει σήμερα, από την αλόγιστη ανάπτυξη και τα ιδιαίτερα συμφέροντα.

Το Κατιρλί ήταν μια παραθαλάσσια κωμόπολη στην περιοχή της Γιάλοβα στην Προποντίδα θάλασσα. Από εκεί, η πρόσβαση στην Κωνσταντινούπολη είναι εύκολη από ξηράς και θαλάσσης απέχοντας 60χλμ ή 18 ναυτικά μίλια. Πριν το 1922 είχε 500 σπίτια και 4.000 μόνιμους κατοίκους, όσους έχει περίπου και σήμερα. Ο πληθυσμός αυτός, πάντως, σταδιακά αλλά,  κυρίως, εποχικά, αυξάνεται. Η αρχική του ονομασία ήταν Βιθυνία ή Βιθύνιον λόγω των κατολισθήσεων. Αργότερα ονομάστηκε Κατιρλί, προφανώς, από τη λέξη κατίρ (μουλάρι), κύριο μέσο μεταφοράς της εποχής. Η κοινότητα αυτή διαιρούνταν σε δύο ενορίες, του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και της Αγίας Παρασκευής. Η πρώτη βρισκόταν στο παράλιο τμήμα της ενορίας των ναυτικών και η δεύτερη στη συνοικία των υλοτόμων. Τα κύρια επαγγέλματα είχαν σχέση με τη θάλασσα της Προποντίδας (ναυτικοί) και με το βουνό Αρτανθώνιο (ξυλοκόποι, καρβουνιάρηδες και χιονάδες). Αναφέρεται ότι το Κατιρλί δια του lωάννη του Βιθυνού προμήθευε με πάγο την Κωνσταντινούπολη.

Οι πρόσφυγες του 1922 από το Κατιρλί εγκαταστάθηκαν στο συνοικισμό του Νέου Κατιρλί του Δήμου Καλαμαριάς, τον Σταυρό Θεσσαλονίκης (σήμερα έδρα του Δήμου Βόλβης), τη Νίκαια του Πειραιά και τα μεγάλα αστικά κέντρα. Σήμερα το Νέο Κατιρλί βρίσκεται στο Δήμο Καλαμαριάς και οριοθετείται από τις οδούς Πλαστήρα – Χηλής – Μουρουζηδών - Πασαλίδη. Η έδρα του Συλλόγου είναι στην οδό Αγ. Ελένης 1 και Βιθυνίας, στο Νέο Κατιρλί.